PRACOHOLIZM

W ostatnim czasie bardzo atrakcyjny stał się u nas wizerunek człowieka aktywnego. Coraz częściej spotykamy osoby, które są tak pochłonięte swoją pracą zawodową, że nie znajdują czasu dla rodziny, na sen i odpoczynek czy też na kontynuację swoich dotychczasowych zainteresowań. Powodów takiej sytuacji może być wiele. Czasami trwa to jedynie przez krótki okres czasu i jest wynikiem chwilowego nadmiaru obowiązków, po których wypełnieniu sytuacja powraca do normy. Kiedy indziej poświęcanie dużej ilości czasu na pracę zawodową ma charakter przejściowy i spowodowane jest chęcią "wykazania się" przed szefami, a wynika z obawy przed zwolnieniem, z chęci szybkiego zrobienia kariery czy zarobienia "dużych" pieniędzy.

CZY ZAANGAŻOWANIE W PRACĘ JEST PROBLEMEM W PANI/PANA ŻYCIU?

• Czy jest Pan/i bardziej podekscytowana/y pracą niż rodziną bądź czymkolwiek innym?
• Czy zdarza się, że może Pan/i "podładować swój akumulator" poprzez pracę, a kiedy indziej nie udaje się to?
• Czy zabiera Pan/i ze sobą pracę idąc spać, na dni weekendowe czy wybierając się na wakacje?
• Czy praca jest zajęciem, które Pani/Pan najbardziej lubi i o którym najczęściej mówi?
• Czy pracuje Pan/i więcej niż 40 godzin tygodniowo?
• Czy zamienia Pan/i swoje ulubione zajęcia na zajęcia przynoszące dochód?
• Czy bierze Pan/i pełną odpowiedzialność za efektywność swojej pracy?
• Czy Pani/Pana rodzina lub przyjaciele przestali liczyć na to, że znajdzie Pan/i dla nich wolny czas?
• Czy zdarza się Pani/Panu niewłaściwie zaplanować jakieś zadanie, a później bardzo spieszyć się, żeby zdążyć je ukończyć?
• Czy jest Pan/i przekonana, że wszystko jest w porządku kiedy poświęca się bardzo dużo czasu na pracę, o ile wykonuje się to co się lubi?
• Czy denerwują Panią/Pana ludzie, którzy mają ważniejsze sprawy niż praca zawodowa?
• Czy sądzi Pan/i, że jeżeli nie będzie pracował/a wystarczająco ciężko to może stracić pracę?
• Czy przyszłość jest dla Pani/Pana wiecznym zmartwieniem nawet wówczas, kiedy sprawy mają się dobrze?
• Czy swoje czynności zawodowe wykonuje Pan/i energicznie i konkurencyjnie?
• Czy drażnią Panią/Pana sytuacje, kiedy ktokolwiek sugeruje, że należy ograniczyć pracę i znaleźć czas na coś innego?
• Czy poświęcanie dużej ilości czasu na pracę wpływa niekorzystnie na Pani/Pana relacje z bliskimi?
• Czy myśli Pan/i o pracy nawet wówczas, kiedy jedzie samochodem, rozmawia z innymi ludźmi lub wybiera się do snu?
• Czy podczas posiłków zajmuje się Pan/i sprawami zawodowymi lub czyta na ten temat?
• Czy sądzi Pan/i, że większa ilość pieniędzy mogłaby rozwiązać różne problemy w Pani/Pana życiu?

Opierając się na kryteriach ICD-10 można zaproponować, aby pracoholizm rozpoznawać wówczas, kiedy w okresie ostatniego roku stwierdzono obecność co najmniej trzech objawów z poniższej listy:

• silną potrzebę lub poczucie przymusu wykonywania czynności związanych z pracą zawodową;
• subiektywne przekonanie o mniejszych możliwościach kontrolowania swoich zachowań związanych z pracą, tj. trudności w powstrzymywaniu się od wykonywania czynności zawodowych, w kontrolowaniu ilości czasu poświęcanego na wykonywanie czynności związanych z pracą zawodową oraz w kontrolowaniu ilości wykonywanych zadań zawodowych;
• występowanie, przy próbach przerwania lub ograniczenia pracy, stanów niepokoju, rozdrażnienia czy gorszego samopoczucia oraz ustępowanie tych stanów z chwilą powrotu do wykonywania zadań zawodowych;
• spędzanie coraz większej ilości czasu w pracy w celu zredukowania niepokoju, osiągnięcia zadowolenia czy dobrego samopoczucia, które poprzednio uzyskiwane były w normalnym czasie pracy;
• postępujące zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub dotychczasowych zainteresowań na rzecz wykonywania obowiązków zawodowych.
• wykonywanie czynności zawodowych pomimo szkodliwych następstw (fizycznych, psychicznych i społecznych), o których wiadomo, że mają związek z poświęcaniem dużej ilości czasu na pracę.

Należałoby więc być bardziej ostrożnym i obserwować czy przypadkiem większą część doby nie zaczynają nam zajmować obowiązki zawodowe, czy nie poświęcamy coraz mniej czasu rodzinie, czy w weekendy nie nadrabiamy zaległości w pracy, a podczas urlopu nie dręczy nas poczucie marnowania czasu. Jeżeli tak się dzieje to znaczy, że jesteśmy na najlepszej drodze do pracoholizmu czyli uzależnienia od pracy, które tylko z pozoru jest bardziej szlachetne od innych uzależnień.